«پوسیدگی» شایع‌ترین عارضه دندانی در ایرانیان / 2 گام اساسی برای پیشگیری

سارا امیری، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- 23 فروردین مصادف با روز ملی دندانپزشکی است. طبق آمارهای اعلام شده از سوی مسئولان وزارت بهداشت «پوسیدگی» شایع‌ترین عارضه دندانی در ایرانیان است. پوسیدگی از عواملی است که علاوه بر دندان گرفتار، موجب تخریب دندان‌های سالم نیز می‌شود به همین دلیل توجه و درمان به موقع آن می‌تواند از تحلیل و از دست رفتن سایر دندان‌ها نیز پیش‌گیری کند.

هر کودک 12 ساله میانگین دو دندان خراب دارد

دکتر سعید عسگری، دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت در خصوص وضعیت سلامت دندان ایرانیان به خبرنگار آنا، می‌گوید: وضعیت سلامت دندان‌ها در شاخصی به‌نام DMS (تعداد دندان‌های پوسیده، کشیده و پر شده) سنجیده می‌شود که مهم‌ترین گروه سنی برای سنجش این وضعیت کودکان بالای 12 سال هستند، زیرا تعدادی از دندان‌های دائمی در این سن به تازگی رویش پیدا می‌کند.

وی می‌افزاید: در کشور ما شاخص DMS در کودکان 12 ساله، 2.09 است یعنی هر کودک در این گروه سنی به طور میانگین دارای دو دندان گرفتار است که پوسیدگی شایع‌ترین علت خرابی دندان‌ها شناسایی شده است.

گفتنی است، در نقشه DMS جهانی، کشورهای مختلف با رنگ‌های متفاوتی نشان داده شده‌اند که اگر این شاخص در کشوری بسیار اندک باشد آن کشور به رنگ سبز، کم به رنگ آبی و به ترتیب زرد، نارنجی و قرمز نشان داده می‌شود که کشور ما با توجه به شاخص اعلام شده به رنگ آبی به نمایش درآمده اما کشورهایی مانند آمریکا، کانادا و بخشی از اسکاندیناوی در اروپا به رنگ سبز است.

عسگری در ادامه سخنانش با توجه به تمهیدات وزارت بهداشت برای کاهش شاخص DMS، می‌گوید: با اجرای طرح «فلوراید وارنیش تراپی» برای دانش‌آموزان اول تا ششم ابتدایی طی دو سال گذشته در برنامه طرح تحول سلامت، دانش آموزان چهار نوبت از ثمرات این طرح بهره‌مند شدند که امید است با تداوم و گسترش این طرح شاخص سلامت دندان در کشور کاهش پیدا کند.

فلوراید تراپی چیست؟

استفاده از فلوراید اهمیت ویژه‌ای در کنترل و پیشگیری از پوسیدگی دندان به‌ویژه در سطوح بین دندانی دارد. فلورایدتراپی به معنای کاربرد موضعی فلوراید به صورت دوره‌ای روی دندان‌های کودکان، به منظور افزایش مقاومت آنها در برابر پوسیدگی است. در این روش دندانپزشک ابتدا دندان‌ها را با برس و خمیر مخصوص تمیز می کند و سپس فلوراید به‌صورت ژل یا وارنیش روی دندان‌ها مالیده می‌شود. پس از آن کودک باید چند بار آب دهان خود را خالی کند ولی دهان نباید شسته شود و تا نیم ساعت هم کودک نباید چیزی بخورد یا بیاشامد.

دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت معتقد است، اگر طی 6 سال ‌آینده اجرای طرح وارنیش فلوراید تراپی به 12 نوبت افزایش پیدا کند شاخص سلامت دندان در کودکان 12 سال از 2.09 به یک و یا کم‌تر از آن خواهد رسید.

بر اساس این گزارش، مسئولان وزارت بهداشت اعلام کرده‌اند برای یک میلیون و 200 هزار دانش آموزش طرح وارنیش فلوراید تراپی انجام شده ، یعنی با در نظر گرفتن شاخص DMS 2.09 می‌توان نتیجه گرفت دو میلیون و 400 هزار دندان در گروه سنی 12 ساله‌ها خراب است که با تدوام این طرح و کاهش عدد شاخص به یک می‌توان از تخریب یک میلیون و 200 هزار دندان پیشگیری کرد.

افزایش پوسیدگی دندان‌ها علاوه بر افزایش شاخص سلامت دندانی ایران در جهان موجب بروز عوارض فردی در شخص مبتلا می‌شود. وقتی دندانی دچار پوسیدگی شود جویدن مواد غذایی در افراد مختل می‌شود که این مساله می‌تواند سایر عوارض نیز در برداشته باشد و علاوه براین با توجه به بالا بودن قیمت خدمات دندانپزشکی درمان پوسیدگی هزینه‌های بسیاری را در بر می‌گیرد بنابراین پیشگیری از بروز پوسیدگی در سنین کودکی و آشنایی با عوامل ایجاد کننده آن و خودداری از آنها امری بسیار ضروری است.

عوامل ایجاد کننده پوسیدگی دندان

دکتر ابوالفضل صبوری، دندانپزشک و استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا درباره عوامل ایجاد کننده پوسیدگی و راه‌های پیشگیری از آن، می‌گوید: بروز پوسیدگی به سه عامل میکروب‌ها، مواد قندی و زمان بستگی دارد. وجود این سه عامل در کنار یکدیگر در فضای دهانی موجب بروز پوسیدگی می‌شود، یعنی حذف و یا نبود هر یک از این عوامل موجب بروز این عارضه دندانی نمی‌شود.

وی می‌افزاید: حذف هر یک از این سه عامل می‌تواند در پیشگیری از بروز پوسیدگی موثر باشد البته باید گفت حذف میکروب‌ها امکانپذیر نیست و افراد می‌توانند با کاهش مصرف مواد قندی و کاهش زمان تماس مواد قندی با دندان از بروز این عارضه شایع پیشگیری کنند.

نقش ژنتیک

این استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا مبنی براینکه آیا ژنتیک در جنس دندان و مستعد بودن فرد ابتلا به پوسیدگی نقش دارد، می‌گوید: نمی‌توان نقش ژنتیک را انکار کرد اما افراد با این وجود می‌توانند با مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک و استفاده صحیح از مسواک از بروز و یا تشدید پوسیدگی پیشگیری کنند.

صبوری در ادامه با توجه به افرادی که مدعی هستند بهداشت دندان و عوامل پیشگیری از بروز پوسیدگی را به خوبی رعایت می‌کنند اما هم‌چنان دچار تخریب دندان می‌شوند، می‌افزاید: این دسته از افراد اصول و طبق قاعده از مسواک استفاده نمی‌کنند.

وی هم‌چنین یکی از راه‌های پیشگیری از پوسیدگی دندان را مراجعه به دندانپزشکی در سنین 5 تا 6 سالگی عنوان کرد زیرا برخی کودکان دارای شیارهای دندانی بسیار عمیق هستند که این شیارها کانون تجمع مواد غذایی و عامل اصلی بروز پوسیدگی محسوب می‌شوند که مراجعه به موقع و ترمیم شیارها از بروز پوسیدگی پیشگیری می‌کند.

این دندانپزشک پوسیدگی را عامل بروز مشکلات ثانویه در بدن دانست و تاکید کرد: پوسیدگی باید به موقع تشخیص و درمان شود زیرا در غیر این صورت علاوه بر تخریب سایر دندان‌های سالم کانون عفونی در دهان تشکیل می‌شود که می‌تواند به سایر اعضای بدن منتشر شود.

با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت با کاهش مصرف مواد قندی و شست‌و‌شوی اصولی دندان‌ها بعد از مصرف مواد شیرین (کاهش زمان تماس مواد با دندان) می‌توان از بروز شایع‌ترین بیماری «پوسیدگی دندان» جلوگیری کرد.