فرجام ترکیب فراستی و افخمی/ «هفت»، صدای سینماگران یا تخریبچی جشنواره فجر؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، برنامه «هفت» با فریدون جیرانی شروع به کار کرد. اما انتقاد از سینمای حکومتی، «هفتِ» جیرانی را به محمود گبرلو رساند و با گذر از دوره 3 ساله «هفتِ» خسته‌کننده، بهروز افخمی با رویکردی متفاوت این برنامه سینمایی را با چالش‌های تازه‌ای مواجه کرده است.

دوگانه جیرانی/ فراستی

برنامه سینمایی «هفت» در اردیبهشت سال 89 به تهیه‌کنندگی و کارگردانی فریدون جیرانی روی آنتن شبکه سه سیما رفت؛ برنامه‌ای جدی که به سینما می‌پرداخت و تا پیش از آن جایش میان برنامه‌های تلویزیون خالی بود. جیرانی که ایده برنامه را به مدیران وقت ارائه کرده و با استقبال هم مواجه شده بود، با وجود انتقادها به مسعود فراستی برای نقدهای رادیکالش و مواردی چون دکور برنامه، خیلی زود توانست مخاطبان خود را پیدا کند و گسترش‌شان بدهد. اما اردیبهشت 91 فریدون جیرانی از برنامه کنار گذاشته شد و «هفت» برای مدتی دو ماهه معلق ماند. فضل‌الله شریعت‌پناهی، مدیر گروه اجتماعی شبکه سه و عزت‌الله ضرغامی، رییس وقت صدا و سیما دلیل این تصمیم را انتقاد برخی رسانه‌ها اعلام کردند؛ ولی جیرانی علت کناره‌گیری‌اش از «هفت» را مجموعه‌ای می‌دانست که پس از آن برای تلویزیون ساخت؛ هرچند جیرانی خیلی زود موضع‌اش را تغییر داد و اعلام کرد که دلیل حذفش، مخالفت با سینمای حکومتی بوده است...

«هفتِ» گبرلو

دو ماه بعد اجرای برنامه «هفت» در حالی به محمود گبرلو سپرده شد که افرادی چون محمد خزاعی که در حال حاضر «سینما دو» را در شبکه دو سیما در اختیار دارد، به عنوان جانشین فریدون جیرانی که موفق‌ترین دوره «هفت» را تا امروز پشت سر گذاشته بود، مطرح بودند؛ انتخابی که با نارضایتی خزاعی و کناره‌گیری‌اش از تهیه‌کنندگی این برنامه همراه شد تا هم تهیه و هم اجرای «هفت» به گبرلو برسد. برنامه سینمایی «هفت» در سال‌های اجرای گبرلو، برنامه‌ای محافظه‌کار و خسته‌کننده بود و ضعف مشهود گبرلو در اداره و اطلاعات کمش برای ورود به میزگزد، باعث می‌شد بحث‌ها و چالش‌های بین مهمان‌ها تنها نکته جذاب «هفت» برای مخاطبانش باشد. البته گبرلو موفق شد میزبان مهمان‌های شناخته‌شده‌ای چون رخشان بنی‌اعتماد در برنامه‌اش باشد. هرچند بیرون بودن کمی از موهای بنی‌اعتماد باعث شد دوربین هیچ‌گاه به چهره این فیلمساز نزدیک نشود. تغییر مدیریت سازمان و به دنبال آن تغییر و تحول در سیستم، دامان «هفتِ» گبرلو را هم گرفت و شایعاتی که گبرلو بارها رد کرده و از سینمایی‌ها به خاطر پرداختن به آن گلایه هم کرده بود که نباید به مباحث زرد بپردازند، تبدیل به واقعیت شد... هرچند پیش از آن برنامه برای سه هفته روی آنتن نیامد و گبرلو دلیل آن را مناسبتهای مذهبی دانسته و اعلام کرده بود از نیمه دوم تابستان با قوت بیشتری به کارش ادامه خواهد داد، ولی محمود گبرلو پس از 3 سال کرسی برنامه «هفت» را به دلایل مختلف از دست داد و در تابستان 94 کنار گذاشته شد...

افخمی/ فراستی

گمانه‌زنی‌ها از بازگشت دوباره فریدون جیرانی تا محمدرضا شریفی‌نیا و رسول صدرعاملی و حتی نام‌های بی‌ربطی چون حسن عباسی و فرزاد حسنی برای اجرای «هفتِ» بی‌صاحب وجود داشت تا بالاخره بهروز افخمی سومین نفری باشد که برنامه سینمایی در ابتدا کم‌مخاطب اما در ادامه مهم‌شده را در اختیار داشته باشد. «هفتِ» افخمی تغییرات زیادی داشت: از زنده نبودن برنامه در روزهای ابتدایی تا طراحی دکور و مهم‌تر از همه بازگشت مسعود فراستی به عنوان منتقد ثابت. سری سوم «هفت» که ابتدا با حمایت سینماگران همراه شده بود، رفته‌رفته با موضع‌گیری‌های افخمی با انتقادهای زیادی مواجه شد و کلنجار مسعود فراستی با کارگردان‌هایی که برای دفاع از فیلم‌شان به استودیو آمده بودند، آتش این انتقادها را تندتر هم کرد. نقدهای تند و اظهارنظرهای رادیکال مسعود فراستی در قبال فیلم‌های روز سینما که اکثرشان از کیفیت پایینی هم برخوردار هستند، همچنان «هفت» را پرحاشیه پیش می‌برد تا نوبت به جشنواره کن و اظهارنظرهای عجیب‌ و غریب افخمی رسید که کن را فستیوال همجنس‌گرایان خواند و «فروشنده»ی فرهادی را به باد انتقاد گرفت. مسعود فراستی هم که سینمای فرهادی را دوست ندارد و موضع‌اش در قبال سینمای فرهادی را پیش از این و در مورد دیگر فیلم‌های فرهادی هم بارها اعلام کرده بود، به عنوان منتقدِ همیشه منتقد به فیلم تاخت...

له شدن فیلم‌ها توسط منتفدان در ازای صلاح و مصلحت هیات انتخاب

افخمی و «هفت» به کارشان ادامه دادند تا به جشنواره سی و پنجم فیلم فجر رسیدند. جشنواره‌ای که انتقاد از آن کاری تکراری‌ست و بیهوده به نظر می‌رسد. «هفت» در روزهای جشنواره هر شب روی آنتن می‌آمد و مسعود فراستی و سعید قطبی‌زاده، منتقدان ثابت، فیلم ها در مدت زمان کوتاه و طوری که داستان‌شان لو نرود، بررسی می‌کردند. طبیعی بود که تعداد زیادی از فیلم های جشنواره توسط این دو منتقد با خاک یکسان شوند و تعداد کمی هم با تمجید قطبی‌زاده و البته باز با نظرهای کمتر منفیِ فراستی جان سالم در ببرند... هرچند باز هم مقصر این فیلم های ضعیف نبودند و هیات انتخاب چنین دسته‌گل‌هایی را برای حضور در جشنواره انتخاب کرده بود و فیلم‌های جسور را به خاطر صلاح و مصلحت و نه سینما کنار گذاشته بود...

چالش ایوبی مقابل میلیون‌ها چشم

اوضاع به همین منوال پیش می‌رفت تا شبی که رییس سازمان سینمایی در استودیوی «هفت» روبه‌روی افخمی نشست و با این جمله مواجه شد: آقای ایوبی استعفا بدهید! جمله‌ای که برای درگیری مودبانه، همراه با لبخندهایی که پشت‌شان خشم و نفرت انباشته شده بود، کفایت می‌کرد... رییس سازمان سینمایی که دوره سی و پنجم را بهترین دوره جشنواره خوانده بود و امسال را سال شکوفایی سینما نامیده بود و لابد توقع داشت افخمی هم مانند اطرافیان ایوبی با او هم‌نظر باشد، حالا جلوی چشم میلیون‌ها بیننده به چالش عجیبی کشیده شده بود و... افخمی با استفاده از فضای منفی‌ای که علیه جشنواره شکل گرفته بود، از ایوبی انتقاد کرد و با پنهان شدن پشت این هجمه، حرفش را به کرسی نشاند.

وزیر ارشاد/«هفت»/ رییس شبکه سه

زمان زیادی نگذشته بود که وزیر جدید فرهنگ و ارشاد نسبت به رفتاری که در برنامه «هفت» با رییس سازمان سینمایی شده بود، گلایه کرد؛ گلایه‌هایی البته در قالب ضرر و لطمه برنامه «هفت» به سینما و جشنواره فجر. صالحی‌امیری در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری از عملکرد برنامه «هفت» انتقاد و اظهار کرد: اساسا خط تبلیغاتی‌ برنامه هفت، حمله به جشنواره فیلم فجر است.

وزیر ارشاد امروز هم در نشست با اصحاب رسانه دوباره از «هفت» انتقاد و اعلام کرد: «برنامه «هفت» دقیقا برای تخریب جشنواره فیلم فجر هدف‌گذاری شده بود که با عملکرد سینماگران ما با فیلم‌های نمایش داده شده راه به جایی نبرد.»

به نظر می‌رسید این موضع‌گیری جناب وزیر نسبت به «هفت»، مواضع افخمی را به خطر بیاندازد اما...

اما رییس شبکه سه صدا و سیما درمورد «هفت» نظر مساعدی دارد و وجود این برنامه را به نفع سینما و در جهت روشنگری می‌داند. پورمحمدی معتقد است که نقد باعث پیشرفت می‌شود چون خوبی‌ها را نمایان می‌کند و بدی ها را زیر ذره‌بین می‌گذارد و بسیار سازنده است. از نظر پورمحمدی، «هفت» تاکنون کاستی‌ها و نواقصی داشته اما در مجموع برای پیشرفت سینمای ایران موثر بوده است و همچنین در طول جشنواره، صدای سینماگران بوده و بسیاری از فیلم‌سازان و دست‌اندرکاران سینما طی تماس‌هایی از رویکرد این برنامه تشکر کرده‌اند.