«آباجان»؛ روایتی سانتی‌‌مانتال از دهه شصت

سعید طاهری خبرنگار فرهنگی آنا: هاتف علیمردانی به لطف ورود به حرفه تهیه‌کنندگی سالانه یک فیلم می‌سازد و معمولا به هنجارهای اجتماعی می‌پردازد.

او در این سال‌ها فیلم‌هایی چون «کوچه بی‌نام» و «هفت ماهگی» را ساخته که در اکران عمومی هم فروش معمولی‌ داشتند.

علیمردانی در فیلم تازه‌اش تلاش می‌کند حال و هوای خانواده‌ای در دهه شصت را روایت کند که با مسائل مختلفی درگیر هستند: پسر جوان خانواده، اسیر عراقی‌ها شده؛ پسر دیگر علیه کشورش شب‌نامه پخش می‌کند؛ پدر خانواده با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و زن‌هایش از او پرستاری می‌کنند؛ نوه زن بزرگ خانه عاشق پسر هووی مادربزرگش شده است و...

کارگردان که از نشان دادن ایران دهه 60 عاجز مانده و متریال و شرایط روایت قصه در آن سال‌ها را ندارد، مجبور است فیلم را در خانه‌ای به عنوان لوکیشن ثابت روایت کند و هر چه هست و نیست درون آن خانه می‌گذرد و بیننده اتفاقات دهه 60 مثل جنگ را فقط از زبان بازیگران و یا نهایتا توسط تصاویر تلویزیون دنبال و به اجبار باور می‌کند...

علیمردانی معمولا بازی‌های خوبی از بازیگران می‌گیرد و فیلم‌هایش با بازی‌های قابل قبول و یک دستی همراه هستند، اتفاقی که در «آباجان» هم افتاده اما روایت قصه در شهرستان زنجان، بلای جان فیلم شده؛ تا جایی که بعضی از کاراکترها بدون لهجه صحبت می‌کنند؛ بعضی آذری حرف می‌زنند؛ شخصیت اصلی، فاطمه معتمدآریا، فارسی را با لهجه آذری حرف می‌زند و از همه بدتر، بازیگران جوان فیلم که کلمات ثابت را گاهی با لهجه وگاهی بدون ذره‌ای لهجه به زبان می‌آورند...

«آباجان» با وجود داشتن شخصیت‌هایی که بیننده دنبالشان می‌کند و قصه‌ ‌ای که تا آخر همراهش می‌کند، دچار ضعفی است که تقریبا تمام فیلم‌های ساخته شده از دهه 60 دچارش هستند. ویروسی که «ویلایی‌ها» هم به آن دچار شده بود. نداشتن شناخت عوامل فیلم از آن دوران... نه تنها کارگردان‌ها و فیلمنامه‌نویس‌ها که عوامل پشت و جلوی دوربین هم آن دوران و التهاب تلخ و شیرین آن روزگار را نمی‌شناسند.

انگار گروه بازیگری را از 1396 برداشته‌اید و لباس‌های قدیمی تن‌شان کرده‌اید و مستقیم وسط دهه 60 پیاده‌شان کرده‌اید و حالا قرار است داستان زندگی خانواده‌ای را روایت کنند که جنگ را با گوشت و پوست و استخوان لمس کرده‌اند. شاید تماشاگری که آن دوران را ندیده تقصیری نداشته باشد و نمونه‌های موفق و درخشانی که در دهه 60 و حتی قبل‌تر و بعدتر اما راوی آن روزگار بوده‌اند، توقع آن‌ها را بالا برده و به راحتی نمی‌توان گول‌شان زد با دست گذاشتن روی احساسات‌شان، ماکتی سانتی‌مانتال را به اسم فیلمی به نمایندگی از دهه شصت به خوردشان داد.