باشگاه‌ها قربانی پوست‌اندازی داوران؛ زمستان مردان سیاه‌پوش کی بهار می‌شود؟

امیرحسین فلاح، گروه ورزشی- بحث داوری همیشه یکی از چالش‌های اصلی فوتبال ایران بوده و قضاوت‌های اشتباه داوران در زمین و همچنین سردرگمی‌های دپارتمان و کمیته داوران به عنوان دو نهاد داوری که هیچ وقت هم با هم حداقل در چند سال گذشته همسو نبوده‌اند باعث شده تا وضعیت داوری ما نسبت به سال‌های گذشته تغییر زیادی نداشته باشد.

دپارتمان داوری در چند سال گذشته روسای زیادی را به خودش دیده است و طی یکسال و چند ماه گذشته سه رئیس بر مسند صندلی ریاست دپارتمان داوری نشستند و این تغییرات زیاد باعث شد تا نگاه‌ها به سمت دپارتمان داوری هم تغییر کند.

در اوایل فصل گذشته مسعود عنایت به عنوان رئیس دپارتمان داوری مشغول به کار شد اما اشتباهات زیاد داوران در لیگ برتر باعث شد تا انتقادات نسبت به وضعیت داوران زیاد شود و کار به جایی کشید که پای وزارت ورزش و وزیر وقت(محمود گودرزی) هم به بحث داوران باز شود و او از مدیران فدراسیون بخواهد تا وضعیت قضاوت‌های لیگ برتر مورد بررسی قرار گیرد.

بعد از این اتفاقات عنایت از سمتش استعفا داد و جایش را به حسین عسگری داد اما در مدت زمانی که عسگری متولی دپارتمان داوری بود هم تغییر و تحولات زیادی در وضعیت داوران ما صورت نگرفت و عملکرد داوران هم در رقابت‌های لیگ چنگی به دل نزد.

اما مدت زمان حضور عسگری در راس دپارتمان داوری زیاد طول نکشید؛چرا که در 25 مرداد امسال حسن کامرانی فر داور بین المللی فوتبال که در زمان قضاوتش افتخارات زیادی را کسب کرد به عنوان رئیس دپارتمان داوری انتخاب شد. با انتخاب کامرانی‌فر به عنوان یک عضو جوان از جامعه داوری بر مسند ریاست دپارتمان داوری و البته شعارهای نو او، همه اهالی فوتبال امیدوار شدند که وضعیت داوری فوتبال ما بهتر خواهد شد و سیستم سنتی گذشته تبدیل به مدیریت مدرن و پیشرفته می‌شود.

در راستای این مسائل کارهایی هم برای داوران صورت گرفت و از جمله این کارها خریدن هدست‌ها برای داوران بود و این دستگاه باعث شد تا داوران از طریق آن در زمین بازی با یکدیگر ارتباط داشته باشند و همچنین در برخی از بازی‌ها با تصمیم دپارتمان داوری، دو داور در کنار خط دروازه دو تیم قرار گرفتند تا اتفاقات روی خط دروازه را رصد کنند اما این کارها هم باعث نشد که تیم‌ها به عملکرد داوران معترض نباشند و در هفته‌های گذشته شاهد اشتباهات زیاد و تاثیرگذار داوران در بازی‌های لیگ بودیم که در برخی از بازی‌ها اشتباهات به حدی واضح بود که روی نتایج بازی تاثیر مستقیم گذاشت.

بعد از اشتباهات داوران در بازی‌های هفته هجدهم لیگ، انتقادها نسبت به دپارتمان داوری زیاد شد و کامرانی‌فر در اولین واکنش نسبت به اشتباهات زیاد داوران، عنوان کرد که تماس‌های مشکوکی که با برخی از داوران گرفته می‌شود باعث شد تا آرامش آنها بهم بخورد و عملا این اشتباهات را از گردن داوران ساقط کرد.

اما اینکه چه افرادی با تماس‌های خودشان باعث بهم زدن آرامش داوران شدند کمی سوال‌برانگیز است. علی خسروی یکی از کارشناسان داوری در مورد این مساله گفت: «متاسفانه برخی از کارشناسان داوری که در ایران هم مثل قارچ رشد کرده‌اند با تماس‌هایی که قبل و بعد از بازی با داوران می‌گیرند باعث بهم خوردن آرامش آنها می‌شوند. خیلی زشت است که برخی افراد به عنوان کارشناس داوری با داوران تماس می‌گیرند و جویای نحوه قضاوتشان می‌شوند و متاسفانه برخی از این افراد از سر بیکاری دست به چنین کاری می‌زنند.»

خسروی راه حل جالبی هم برای این مساله نشان داد. وی افزود: «به نظر من داوران باید این تماس‌ها را به حراست فدراسیون اطلاع دهند. داوران ما باید به گونه‌ای رفتار کنند که هیچ کس جرات تماس گرفتن با آنها را نداشته باشد و اگر فردی با او تماس گرفت کتبا به حراست فدراسیون اطلاع دهند.»

اما رضا غیاثی رئیس سابق کمیته داوران در این مورد نظر متفاوتی با خسروی دارد. غیاثی اعتقاد دارد که هیچ‌کس حق ندارد به کارشناسان داوری بگوید که با دوستان خودش تماس نگیرید. وی گفت: «مگر ما در جامعه داوری خودمان حکومت نظامی داریم که کارشناسان نمی‌توانند با دوستان خودشان ارتباط برقرار کنند. اگر کامرانی‌فر راست می‌گوید و اسامی افراد را هم می‌داند اعلام کند که فلان کارشناس به فلان داور زنگ زد و این مساله را به حراست فدراسیون فوتبال اطلاع دهد.»

اما نکته مهمی که در وضعیت داوران ما مورد قابل توجه است اشتباهات داوران باتجربه فوتبال ایران در لیگ است. در فصل گذشته شاهد بودیم که داوران باتجربه‌ای مانند «فغانی»، «جهانبازی» و «صالحی» و در این فصل هم «حق‌وردی» و «زرگر» با سوت‌های اشتباه خود که بسیار هم تاثیرگذار بود در نتایج بازی‌ها تاثیر مستقیم داشتند.

خسروی در این مورد اعتقاد دارد که اعتماد به نفس برخی از داوران باتجربه لیگ از بین رفته است و دپارتمان باید کاری کند که این اعتماد به نفس برگردد. وی گفت: «برخی از داوران باتجربه ما با توجه به اینکه سال‌های زیاد در لیگ قضاوت کردند اما نتوانستند خودشان را به عنوان داور بین‌المللی معرفی کنند و قضاوت‌های بین‌المللی داشته باشند، آنها اعتماد به نفس خودشان را از دست داده‌اند و مسئولان داوری فدراسیون باید تمهیداتی را بیاندیشند که این اعتماد به نفس به داوران باتجربه ما برگردد.»

غیاثی دلیل اشتباهات داوران باتجربه و جوان را آموزش غلط آنها می‌داند. او اعتقاد دارد که برخی مدرسان داوری با آموزش غلطی که به داوران می‌دهند باعث اشتباهات آنها می‌شوند. وی در این رابطه بیان کرد: «ما مدرس‌های بزرگی مانند «مرادی»، «عنایت» و «صفیری» را داریم که دپارتمان داوری از آنها استفاده نمی‌کند و از برخی افرادی که آشنایی کامل به کتاب قانون ندارند استفاده می‌کند و آنها هم با آموزش غلط باعث گمراهی داوران شده‌اند.»

در هر صورت حسن کامرانی‌فر که یکی از داوران خوشنام ما در زمان قضاوتش بود امروز در راس دپارتمان داوری فوتبال ایران قرار دارد و می‌تواند تغییر و تحولات زیادی را در داوری ما ایجاد کند که در این فصل هم با اضافه کردن داوران جوان به لیست داوران لیگ برتر استارت این کار را زده است، اما اینکه کامرانی‌فر نیاز به چه ابزارهایی دارد تا بتواند اهدافش را در داوری پیاده کند سوالی است که فریدون اصفهانیان رئیس کمیته داوران به آن اینچنین پاسخ داد: «ما برای رسیدن به یک وضعیت ایده‌آل در داوری خودمان نیاز به برخی امکانات داریم. دپارتمان داوری و کمیته داوران در مرحله اول باید با یکدیگر همدل باشند تا بتوانند کارها را پیش ببرند و ما در راستای این موضوع استان‌ها را به هشت منطقه تقسیم کردیم تا هم نقاط مختلف کشور را مورد بررسی قرار دهیم و هم استعدادها را کشف کنیم اما این مساله نیازمند بودجه کافی است که فدراسیون فوتبال باید آن را تامین کند.»

رئیس کمیته داوران با تاکید بر این نکته استفاده از داوران جوان می‌تواند آینده داوری ما را تامین کند بیان کرد: «ما در گذشته چند داور داشتیم که می‌توانستند بازی‌های بزرگ را قضاوت کنند اما در این فصل شاهد هستیم که داوران زیادی داریم که برای بازی‌های تیم‌های بزرگ انتخاب می‌شوند و به نوعی با خداحافظی برخی داوران باتجربه، پوست‌اندازی در داوری ما صورت گرفته است.»

اما چیزی که مهم است وضعیت داوری ما در آینده است و اینکه داوران ما می‌توانند در قضاوت‌های خودشان به استانداردهای لازم که مدنظر فیفا و AFC برسند یا خیر؟ آیا داوران ما می‌توانند در قضاوت‌های خودشان به نحوی عمل کنند که مورد انتقاد تیم‌ها و هوادارانشان قرار نگیرند و با اشتباهات خودشان در نتایج بازی‌ها تاثیر مستقیم نداشته باشند؟ این سوالاتی است که باید منتظر گذشت زمان باشیم تا به جوابش برسیم ولی یک سوال اساسی در این مورد وجود دارد که باید چه کارهایی صورت بگیرد تا به جامعه آرمانی داوری برسیم.

خسروی در این مورد اعتقاد دارد که اشتباهات داوری که فعلا در فوتبال ما صورت می‌گیرد مساله عادی است زیرا داوری ما در حال پوست‌اندازی است. وی در این رابطه گفت: «وقتی در یک اداره رئیس آن بعد از چندین سال عوض می‌شود تا جا افتادن رئیس بعدی قطعا مشکلاتی در روند کار آن اداره پیش می‌آید. دپارتمان داوری هم تغییروتحولات زیادی را هم به خودش دید و فعلا باید باشگاه‌ها و در کل جامعه فوتبال چوب این پوست‌اندازی را بخورد تا بعد از آن به نتیجه‌گیری برسیم، اما حتما کامرانی‌فر باید از افراد متخصص در کنارش استفاده کند تا با یک تیم خوب کارها را پیش ببرد.»

رئیس کمیته داوران هم در این مساله با خسروی هم‌نظر است و اعتقاد دارد که باید به تیم جدید داوری فرصت داد. اصفهانیان در این رابطه گفت: «داوران بزرگ ما به دلایل شخصی یا سخت شدن تست‌های آمادگی جسمانی از داوری خداحافظی می‌کنند و چاره‌ای نداریم جز اینکه به داوران جوان خودمان اعتماد کنیم. کامرانی‌فر جوان و با انگیزه است و در زمان حضورش در عرصه داوری افتخارات زیادی را کسب کرد و قطعا در آینده نزدیک هم با استفاده از تجربه و دانش افراد متخصص و همدلی کمیته داوران و دپارتمان می‌توان آینده خوبی را برای داوری خودمان متصور باشیم.»

در هر صورت چیزی که مشخص است این نکته است که داوری ما در این هفته‌ها حال‌ و روز مساعدی ندارد و رفته‌رفته با نزدیک شدن به هفته‌های پایانی لیگ نگرانی‌های تیم‌ها برای اشتباهات داوران زیادتر می‌شود و مسئولان داوری باید فکر چاره‌ای برای این مساله بکنند تا عملکرد داوران به گونه‌ای باشد که در آخر فصل تیم‌ها قهرمان نشدن و یا سقوط خودشان را به گردن مردان سوت به دست نیاندازند.