همگامی مجلس و دولت بر سر ارثیه ناخواسته/ ختم به خیر «مسکن مهر» با مصوبه مجلس

سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار گروه اقتصادی: مسکن‌ مهر طی دو سه سال اخیر، یکی از بحث برانگیزترین طرح‌های در دست اقدام وزارت راه و شهرسازی بود. پروژه‌ای که آخوندی وزیر راه دولت یازدهم آن را مزخرف خواند اما با این حال نسبت به اتمام آن از سوی دولت مکلف شد.

این طرح هرچند با توجیه خانه‌دار کردن اقشار ضعیف و کم درآمد موافقان خود را داشت، اما در دولت یازدهم به شدت مورد انتقاد قرار گرفت و مقامات و دستگاه‌های مکلف به اتمام این پروژه، از آن به عنوان میراث ناخواسته دولت گذشته یاد می‌کنند؛ میراثی که مشکلات آن تمامی ندارد و حالا دولت قصد دارد هرچه زودتر پرونده آن را بسته و از ادامه آن به شکل و شمایل سابق جلوگیری کند.

مصوبه اخیر مجلسی‌ها در این باره نیز هم راستا با نظر دولت، ساخت مسکن‌مهر جدید را ممنوع می‌کند. وکلای ملت در بند (ج) ماده 73 لایحه برنامه ششم توسعه، بانک مسکن را موظف کردند نسبت به تأمین باقی مانده تعهدات خود و تأمین منابع مورد نیاز مسکن مهر بدون تعهد احداث واحد جدید با تشخیص وزارت راه و شهرسازی اقدام کند.

با این مصوبه ساخت و ساز جدید مسکن مهر ممنوع و پرونده آن بسته می‌شود. به عبارتی بانک مسکن مکلف است واحدهای نیمه تمام را تامین اعتبار کند، اما دیگر خبری از مسکن‌مهر جدید نخواهد بود. البته اکنون نیز با وجود تعدد واحدهای بی‌متقاضی در استان‌ها، ساخت مسکن‌مهر جدید، بدون صرفه اقتصادی به نظر می‌رسد.

از سوی دیگر بر اساس اعلام مدیر کل دفتر مسکن‌مهر بنیاد مسکن تنها 7 هزار واحد مسکن‌مهر بدون متقاضی در شهرهای زیر 25 هزار نفر جمعیت وجود دارد. آن‌طور که امید محمدی به خبرنگار آنا گفته بود: تعداد واحدهای مسکن‌مهر بدون متقاضی خرید در تهران نیز به یک هزار و 200 واحد می‌رسد که اگر وزارت راه و شهرسازی تامین مالی و اعتباری این واحدها را انجام دهد، بنیاد مسکن آمادگی اتمام عملیات ساخت آنها را دارد. البته شورای پول و اعتبار نیز با افزایش سقف فردی تسهیلات مسکن مهر از 30 میلیون تومان به 40 میلیون تومان برای تسریع در تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام موافقت کرد تا شاید اینگونه خریداران مسکن‌مهر را نسبت به تکمیل آورده خود و تحویل واحدهایشان ترغیب کند.

اما وزارت راه و شهرسازی علاوه بر این پیشنهاد خود به بانک مرکزی، گزینه‌های دیگری را نیز برای سر و سامان دادن به این پروژه مبنی بر تبدیل واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی به مسکن اجتماعی و یا واگذاری این واحدها به عنوان سرمایه به سازمان زمین و مسکن و بانک مسکن بر روی میز آورد که حالا با داغ شدن بحث طرح مسکن اجتماعی به نظر می‌رسد این گزینه‌ها جدی‌تر مورد بررسی قرار گیرند.

با این حال آنچه مسلم است، واحدهای مسکن‌مهر ساخته شده چندان مورد استقبال قرار نگرفته و حتی طرح فراخوان وزارت راه و شهرسازی برای ثبت نام متقاضیان جدید مسکن مهر هم با شکست مواجه شد. حذف ضوابط و شرایط لازم در فرم (ج) برای ثبت نام مسکن‌مهر هم راه به جایی نبرد و در نهایت واحدهای بی‌متقاضی مسکن مهر بر روی دست دولت ماند.

در چنین شرایطی منطقی به نظر می‌رسد نظر دولت مبنی بر توقف ساخت و ساز جدید در این پروژه باشد و بدین ترتیب مهر تاییدی بر مصوبه مجلس خواهد خورد.

در همین رابطه مسعود ایزدی مدیر روابط‌عمومی بانک مسکن به خبرنگار آنا می‌گوید: مصوبه در راستای جلوگیری از ایجاد پروژه‌های جدید مسکن‌مهر است و بانک مسکن مکلف شده تا سقف پیش‌بینی شده، برای واحدهای تمام نشده تامین اعتبار کند. به عبارتی باید تعهد خود را برای واحدهای نیمه‌تمام به پایان برساند اما تامین اعتباری برای واحدهای جدید انجام ندهد.

وی تاکید کرد: در زمان آغاز پروژه مسکن مهر وزارت راه و شهرسازی اسامی افراد واجدشرایط را برای این واحدها به بانک اعلام می‌کرد. در آن زمان همه بانک‌ها عاملیت پرداخت تسهیلات مسکن‌مهر را بر عهده داشتند اما مدتی بعد بانک مسکن به عنوان تنها عامل ارائه تسهیلات مسکن مهر انتخاب شد.

ایزدی گفت: پس از معرفی افراد واجدشرایط از سوی وزارت راه و شهرسازی، بانک مسکن تشکیل پرونده داده و از سوی دیگر اعتبارات را بنا بر پیشرفت پروژه در اختیار پیمانکار قرار می‌داد تا با اتمام واحدها، متقاضیان به واحدهای مسکونی خریداری شده خود برسند.

وی عنوان کرد: حالا مجلس در مصوبه اخیر به بانک مسکن تکلیف کرده تا برای واحدهای نیمه‌تمام تامین اعتبار کند، اما برای ساخت واحد جدیدی از مسکن‌مهر اعتبار اختصاص ندهد.

همچنین نادر قاسمی، مدیر اعتبارات بانک مسکن در این باره عنوان می‌کند که به طور کلی 2 میلیون و 375 هزار واحد مسکن مهر در کشور پیش‌بینی شد که از این میزان یک هزار و 424 هزار واحد فروش اقساطی شدند.

وی با بیان اینکه 650 هزار واحد باقی مانده باید تعیین تکلیف شوند، ادامه داد: از تاریخ دوم مهرماه سال 92 و بر اساس دستورالعمل بانک مرکزی تسهیلات جدیدی به مسکن مهر اختصاص نیافته است. به عبارتی پیش از مصوبه مجلس برای ممنوعیت تخصیص اعتبار جدید به مسکن مهر، بانک مرکزی ما را از این امر منع کرد و پس از آن ما قرارداد جدیدی برای مسکن‌مهر منعقد نکردیم.

قاسمی عنوان کرد: خط اعتباری مسکن مهر گردشی نیست که همچنان ادامه یابد و این پروژه باید تمام شود. از طرفی اگر ما اکنون برای ساخت مسکن مهر جدید قرارداد منعقد کنیم، ساخت آن حداقل یکی دو سالی زمان خواهد برد در حالی که تاکید رئیس جمهوری بر بسته شدن پرونده این پروژه در سال 96 و تعیین تکلیف واحدهای نیمه تمام و باقی مانده است.

مدیر اعتبارات بانک مسکن اظهار کرد: عده‌ای اکنون درخواست دارند تا در ازای دریافت وام مسکن‌مهر با نرخ تسهیلات 4 درصد اقدام به ساخت مسکن مهر کنند که ما از این امر و انعقاد قرارداد جدید منع هستیم.

به گفته وی، تعدادی از واحدهای مسکن‌مهر اکنون آماده هستند اما تاسیسات زیربنایی و روبنایی مانند برق، آب و فاضلاب و... ندارند. تعدادی دیگر این امکانات را دارا هستند اما فاقد متقاضی‌اند. از سوی دیگر واحدهایی هم هستند که در زمان افتتاح واحدها در دولت قبل، افرادی بدون اقساطی کردن مسکن، خودسرانه اقدام به سکونت در آنها کرده‌اند که تعداد آنها به 330 هزار مورد می‌رسد و این واحدها باید تعیین تکلیف شوند.

قاسمی بیان کرد:‌ برخی پروژه‌ها هم وجود دارند که متقاضیان با پرداخت اندک 5 تا 10 درصدی از سهم آورده، آنها را رها کرده‌اند که روز گذشته جلسه‌ای نیز با مهرآبادی قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور مسکن مهر داشتیم تا برآورد شود که چه تعداد مسکن مهر با افزایش سقف وام از 30 به 40 میلیون تومان به اتمام می‌رسند.

وی خاطر نشان کرد: تزریق 10 میلیون تومان اضافه و افزایش سقف وام صرفا برای واحدهایی صورت می‌گیرد که اولا متقاضی با بانک قرارداد دارد و در ثانی واحد فروش اقساطی نشده است. به عبارتی اگر واحدی در گذشته وام دریافت کرده و اکنون به صورت صد در صد آماده است، دیگر نیازی به تزریق وام ندارد و افزایش سقف وام مسکن مهر شامل آن نخواهد شد.

قاسمی گفت: بانک مسکن هیچ واحد جدیدی را پذیرش نکرده و مصوبه مجلس نیز بر تاکید بانک مرکزی نسبت به عدم اختصاص اعتبار به واحدهای جدید مسکن مهر صحه گذاشته است.

به نظر می‌رسد در حالی که تا کنون وزارت راه سیاست‌هایی برای ختم به خیر پرونده مسکن مهر کم و بیش اجرا شده، حالا با مصوبه مجلس این پروژه به خط پایانی خود رسیده است.