بی‌برنامگی برای مقابله با انتشار غیرقانونی نسخه دیجیتال کتاب‌ها

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، متن یادداشت حجت‌الاسلام جعفریان به شرح زیر است:

بی‌برنامگی وزارت ارشاد و دیگر مراکز مهم کتابخانه‌ای دولتی برای کتاب‌های دیجیتال از یک طرف و نیاز دانشجویان و اساتید به کتاب‌های مهم و گران، آن هم به شکل فوری سبب وضعیت بدی شده است که یک ضرر مهم و اساسی آن، به جز پایمال شدن حقوق بسیاری از محققان و نویسندگان، آسیب زدن به علم و پژوهش در آینده نزدیک خواهد بود.

به عبارت دیگر، وقتی هر نویسنده‌ای شاهد است که هیچ نوع درآمدی از کتاب و نوشته‌اش ندارد، چه دلیلی دارد سال‌ها عمر خویش را روی یک کتاب یا پژوهش بگذارد! البته افرادی که کتاب‌های روز و کودکان و دینی تولید می‌کنند، در ظرف یکی دو ماه، درآمدی دارند و باز سراغ کارهای دیگر می‌روند، اما کارهایی که تولید آن‌ها تلاش چندین ساله می‌خواهد، دیگر به صورت فردی و خصوصی تولید نخواهد شد، زیرا هیچ ثمر مادی برای صاحب یا صاحبان آن ندارد و بنابراین آنها برای درآمد باید به فکر کارهای دیگری باشند.

این روزها، سیل توزیع کتاب‌های دیجیتال به قدری جاری و ساری است که حتی با گذاشتن همه اوقات روز، نمی‌توان آن‌ها را دنبال و یا انتخاب کرد. کانال‌هایی هستند که روزانه تا هزار کتاب به صورت دیجیتال می‌گذارند، و اگرچه اغلب آن‌ها کتاب‌های قبل از دهه هفتاد یا حداکثر اوایل دهه هشتاد است، اما باز هم آثار جدید در میان آن‌ها فراوان است، به علاوه آن که این‌ها تقریبا آثاری است که روزگاری بسیاری از مولفان و ناشران، با چاپ آنها امورات خویش را می‌گذراندند و حالا مفت‌مفت در اختیار همگان قرار می‌گیرد.

به نظر می‌رسد این سیل، به قدری نیرومند است که دیگر هیچ کس قادر به جلوگیری از آن نیست، چنان که شکایت کردن هم به جایی نمی‌رسد. در واقع، زمان برای سامان دادن مساله بسیار دیر شده است.

در چنین شرایطی، با آسیب‌هایی که این اقدام در پی دارد، و از آن سوی، فواید بیش شمار آن برای دانشجویان و افرادی که بضاعت مالی کافی برای خرید کتاب‌های گران و به خصوص منابع ندارند، چه باید کرد؟

* مدرس تاریخ دانشگاه تهران و پژوهشگر تاریخ اسلام