صالحی: امروزه یکی از رسالت‌های منتقدان شناسایی و معرفی کتاب‌های ارزشمند است/ انتخاب 22 مقاله برگزیده در سیزدهمین جشنواره نقد کتاب

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، سیدعباس صالحی در آیین پایانی سیزدهمین جشنواره نقد کتاب گفت: در حوزه نقد اتفاقاتی رخ داده که می‌تواند در هر حوزه‌ای فرصت‌های خوبی را پدید بیاورد. در سابقه نقد دو قالب نقد مکتوب و نقد شفاهی وجود داشته است که هرکدام از آنها مزایایی را به همراه دارند.

وی ادامه داد: منتقدان در نقد شفاهی این امکان را دارند که با صاحبان کتاب و صاحبنظران به شکل روبه‌رو گفت‌وگو کنند و این شیوه نقد باعث شفافیت در موضوع کلام و تبادل‌نظر به شکل مناظره‌ای می‌شود. از طرفی نقد مکتوب این حسن را دارد که منتقد می‌تواند به دور از شتاب‌زدگی و با تمرکز بیشتری مواضع انتقادی خود را ارائه دهد.

معاون امور فرهنگی ارشاد اظهار داشت: این دو روش در حوزه نقد روش‌های متعارفی بوده است،‌ اما اکنون به نظر می‌آید با ایجاد فضای مجازی شاهد یک ترکیب دوگانه مکتوب و شفاهی هستیم که باید آن را به عنوان نوع سومی از نقد مورد توجه قرار داد، به طوری که شبکه‌های اجتماعی امکان نقد مکتوب – شفاهی را به معنای عام و در حوزه نقد کتاب به طور خاص پدید می‌آورند و حسن‌های این دو قالب را می‌توان با این ابزار جدید به کمک نقد درآورد.

صالحی در ادامه سخنان خود خطاب به منتقدان حوزه کتاب گفت: آنچه در نقد مکتوب و شفاهی کتاب بیشتر مورد توجه و تاکید قرار دارد، مواضع آسیب‌شناسانه است. یعنی منتقدان به خلل‌هایی که در آثار وجود دارد اشاره می‌کنند که البته یکی از رسالت‌های نقد نیز همین است، اما به نظر می‌رسد در زمانه ما نیاز است از زاویه‌های دیگری نیز به مقوله نقد کتاب پرداخت.

وی توضیح داد: در شرایط کنونی کتاب‌های خوب در میان انبوه کتاب‌های کم‌فایده و حتی بی‌فایده گم می‌شوند، این در حالی است که روزگاری تعداد کتاب‌ها کم بود و مخاطبان می‌توانستند کتاب‌های خوب را به سرعت پیدا کنند ولی در حال‌حاضر کتاب‌های خوب در انباری از کتاب‌های بی‌فایده مغفول می‌مانند.

معاون امور فرهنگی ارشاد ادامه داد: به نظر می‌رسد در شرایط کنونی مشخص کردن کتاب‌های خوب یکی از رسالت‌های منتقدان به شمار می‌آید و منتقدان می‌توانند با نقدهای خود مخاطبانی که در انبوهی از کتاب سردرگم هستند برای پیدا کردن کتاب‌های خوب راهنمایی کنند.

وی خاطرنشان کرد: البته ما منکر این نمی‌شویم که منتقدان باید شمشیر آخته خود را به کنار بگذارند و از در تمجید و تجلیل درآیند، بلکه می‌توانند با نگاه عالمانه خود به معرفی کتاب‌های ارزشمند بپردازند.

انتخاب 22 مقاله برگزیده در سیزدهمین جشنواره نقد کتاب

سیدحسن اسلامی اردکانی، دبیر سیزدهمین جشنواره نقد کتاب نیز در این مراسم ضمن بیان و تاکید در اصول و قواعد نقد حرفه‌ای به ارائه توضیحاتی درباره روند برگزاری این دوره از جشنواره پرداخت.

وی در تبیین ویژگی‌های نقد حرفه‌ای گفت: نقد حرفه‌ای باید سه ویژگی‌ داشته باشد، نخست اینکه دارای محتوای غنی باشد یعنی شخص منتقد به محتوای کتاب نغب بزند و کتاب موردنظر را با کتاب‌های قبلی بسنجد. دومین ویژگی، ویژگی ساختار است به شکلی که نقد حرفه‌ای باید منسجم باشد و آخرین و مهم‌ترین ویژگی عنصر زبان است. زیرا زبان در نگارش نقد نقش بسزایی دارد.

اردکانی ضمن انتقاد از به کارگیری زبان‌های فاقد پیراستگی و تند در برخی از نقدها خاطرنشان کرد: حیطه نقد نباید با حیطه تسویه‌حساب‌های شخصی اشتباه گرفته شود، به عبارت دیگر مخاطب منتقد صرفا صاحب اثر نیست، بلکه جامعه فرهنگی و علمی هستند که مخاطبان نقد قرار می‌گیرند. بنابراین گفتن سخن حق شرط کافی نیست، بلکه در نقد باید به حق سخن بگوییم.

دبیر سیزدهمین جشنواره نقد کتاب در پایان سخنان خود درباره روند اجرایی شدن این دوره از جشنواره گفت: در این دوره حدود 1060 نقد دریافت کردیم که نسبت به سال قبل که تعداد آثار 640 اثر بود، تعداد آثار واصل شده در این دوره رشد خوبی داشت.

وی افزود: از آثار ارائه شده 249 نقد به مرحله دوم داوری رسیدند و از میان آنها 23 مقاله به عنوان آثار برگزیده و شایسته تقدیر انتخاب شدند.

اردکانی همچنین با اشاره به ضعف‌هایی که در حوزه نقد کتاب وجود دارد، اظهار داشت: متاسفانه برخلاف حوزه فلسفه که در آن شاهد نگارش و ارائه مقالات قابل‌توجهی بودیم، کیفیت نقدها در حوزه‌های دیگر نیاز به توجه بیشتری را می‌طلبد، آنچنان که این جشنواره در 5 گروه علوم قرآنی و حدیث، ادبیات عرب، روانشناسی علوم تربیتی، علوم سیاسی و حوزه ایران و اسلام هیچ مقاله برگزیده‌ای نداشته است.