بیماری چهره‌ها شیوه جدید جذب مخاطب/ چند می‌گیری مخاطب جذب کنی؟

مهرو ماهر، گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- برخی از شبکه‌های تلویزیونی با سوء استفاده از بیماری هنرمندان و بازیگران کشور و مصاحبه با آنان سعی در جذب مخاطب دارند به طوری که اخیرا برنامه «حالا خورشید» با دعوت از شهلا ریاحی و یادآوری گذشته‌ها، بیماری آلزایمر این بازیگر پیشکسوت سینما را برای مخاطبان رسانه ملی به نمایش می‌گذارد یا به عنوان مثال حمیدرضا رنجبر مجری و سرآشپر برنامه «ببین و بپز» شبکه نسیم، رضا رویگری بازیگر سینما را با جسمی بیمار و ناتوان به عنوان مهمان در گوشه آشپزخانه‌اش به تصویر می‌کشد در حالی که رویگری به حدی ناتوان و بیمار است که آرام و ساکن تنها نظاره‌گر آموزش پخت مسمای مرغ است!

پس از پخش برنامه «حالا خورشید» در صفحه اینستاگرام و کال تلگرام رضا رشیدپور، مجری برنامه، بسیاری از مخاطبان و بینندگان این برنامه نسبت به آن واکنش نشان داده و اعتراض کردند به طوری که چند بیننده از جمله «مهدی» در صفحه اینستاگرام رشیدپور نوشته بود: «مصاحبه با کسی که آلزایمر داره و حتی خودش رو نمی‌شناسه، نهایت بی انصافیه».

«یاسمن» در پیام دیگری نسبت به این اقدام رشیدپور انتقاد کرده و پیام گذاشته بود: «هدف از این‌کار چیه در نهایت؟ گدایی ترحم نسبت به هنرپیشه قدیمی؟».

«محمد» نیز که صفحه اینستاگرامش پر از تصاویر بازیگران و هنرپیشه‌های سینما است، برای رشیدپور نوشته است: «با شهلا ریاحی مصاحبه کردی و پشت صحنه‌شم نشونمون میدی که بهش احساس ترحم داشته باشیم؟ ما دلمون برای تو می‌سوزه.»

«ناهید» که تصویر پروفایلش نشان می‌دهد هم سن و سال شهلا ریاحی باشد برای این مجری نوشته بود: «از یه طرف دیدن شهلا ریاحی و شنیدن صداش بعد از این همه سال برام جالب بود ولی از طرفی دیگه به نظرم این کار درستی نبود.»

پس از این واکنش‌های انبوه هواداران شهلا ریاحی و سایر افراد بود که رضا رشید پور با انتشار تصویری در صفحه شخصی خود در اینستاگرام به دلیل پخش مصاحبه شهلا ریاحی عذرخواهی کرد.

بیماری افراد حریم خصوصی آنان محسوب می‌شود

محمود عباسی، رئیس مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این مورد به خبرنگار آنا می‌گوید: مصاحبه و پخش تصاویر بیمار در رسانه‌ها به حریم خصوصی افراد و کرامت انسانی برمی‌گردد و بدون تردید در این مورد باید ملاحظات اخلاقی و قانونی را رعایت کنیم.

وی پرداختن به مباحث و موضوعاتی که به کرامت انسانی و اسرار بیماران و حریم خصوصی افراد وارد می‌شود، از سوی هر فرد، نهاد و رسانه‌‌ای امری غیر اخلاقی می‌داند و معتقد است: ما فقط در صورت وجود نص قانونی و یا رضایت افراد می‌توانیم در مورد بیماری و ناتوانی آنان قلم بزنیم و به رخ کشیدن بیماری افراد یا ورود به این مباحث به منظور جذب مخاطب کاری غیر اخلاقی است بر همین اساس جریان آزاد اطلاعات و اطلاع رسانی به مردم باید با رعایت اخلاق حسنه و نظم عمومی جامعه همراه باشد.

این درحالی است که در این برنامه مجری از آلزایمر مهمان سوء استفاده کرده و با اشاره به تصویر نادره(حمیده) خیرآبادی از شهلا ریاحی می‌پرسد که آیا از حالش خبر دارد یا خیر؟ در حالی که نادره خیر آبادی سال‌هاست از دنیا رفته اما شهلا که چیزی از گذشته به یاد ندارد می‌گوید نادره دوست با محبت من است و گاهی به من سر می‌زند.

استفاده ابزاری رسانه از بیماران، اخلاقی نیست

عالیه شکربیگی، عضو انجمن جامعه شناسی ایران هم در مورد پخش این برنامه از صدا و سیما به خبرنگار آنا می‌گوید: متاسفانه برخی از مجریان و برنامه‌سازان صدا و سیما به صورت هدفمند و یا سهوا از دعوت هنرپیشه‌ها استفاده ابزاری می‌کنند در حالی که استفاده ابزاری از هنرمندان و بازیگران بیمار و مبتلا به آلزایمر که توانایی پاسخگویی و یادآوری مسایل را ندارد کار اخلاقی و پسندیده‌ای برای جذب و افزایش مخاطب نیست.

این جامعه شناس با تاکید بر اینکه آگاهی میلیون‌ها بیننده از بیماری آلزایمر یک هنرمند هیچ گره و مشکلی از جامعه حل نمی‌کند، می‌افزاید: سالخوردگان و سالمندان فرهیخته و هنرمند که به بیماری‌های مختلف از جمله آلزایمر مبتلا هستند، باید به عنوان سرمایه‌های جامعه قلمداد شوند زیرا حضورشان منبع مشارکت، اعتماد و همدلی است بنابراین مصاحبه با این افراد از لحاظ اخلاقی و انسانی کار شایسته‌ای نیست.

شکربیگی در مورد چگونگی تکریم و تقدیر از این هنرمندان سالخورده و بیمار می‌گوید: برای اینکه این هنرمندان پیشکسوت و قدیمی از یاد و خاطره مردم فراموش نشوند، می‌توان از آنها در برنامه‌ها و همایش‌های مختلف دعوت و تقدیر کرد و نیازی نیست که مصاحبه‌ای با جزئیات با آنان ضبط و پخش شود.

این عضو انجمن جامعه شناسی ایران معتقد است: می‌توان با یادآوری اقدامات مثبت و مفید هنرمندان پیشکسوت و بیمار آنان را در خاطره‌ها ماندگار کرد و از طریق این نوع برنامه‌ها مردم را در جریان بیماری و تنهایی سالمندان قرار داد تا مردم به دیدار این سالخوردگان فرهیخته بروند، البته هنرمندانی که سال‌های سال با هنر خود در جامعه فعالیت کرده‌اند در وجدان عمومی افراد جا دارند و هرگز شأن و شخصیت و کرامت انسانی هنرمندان با پخش چنین برنامه‌های پایین نمی‌آید. اتفاقا اثرات منفی و نامطلوب این نوع مصاحبه، آینده حرفه‌ای مجریان چنین برنامه‌هایی را تهدید می‌کند. مردم به عنوان داوران خاموش برنامه‌های تلویزیونی در این مورد قضاوت خواهند کرد.

به گزارش آنا، به نظر می‌رسد رسانه ملی، برخی از مطبوعات و رسانه‌های آنلاین سعی دارند با استفاده ابزاری از هنرمندان و پیشکسوتان سینما و تلویزیون و بر ملا کردن حریم زندگی‌ خصوصی آنان مخاطبانی برای خود جذب کند در حالی که براساس اخلاق پزشکی و انسانی به نمایش گذاشتن حریم خصوصی افراد و به ویژه هنرمندان مشهور کار پسندیده‌ای نیست.