ناوگان هوایی دست به دامان لیزینگ شد

سهیلا گلی‌زاده، خبرنگار اقتصادی آنا: بحث خرید هواپیما از بوئینگ و ایرباس طی ماه‌های گذشته آنقدر تکرار شده که شاید ناآشناترین فرد به حوزه حمل‌ونقل هم در جریان خرید ایران از این کمپانی‌ها باشد؛ اما در عمل ناوگان هوایی هنوز رنگ هواپیمای جدید را به خود ندیده است.

در چنین شرایطی که ورود هواپیمای جدید به ناوگان هوایی کشور زمان‌بر است، شاید بهترین گزینه پیش رو همان لیزینگ باشد که وزیر راه و شهرسازی از آغاز مذاکرات ایران و آلمان در این رابطه خبر داده است.

به گفته عباس آخوندی، یک سیستم لیزینگ حمل و نقلی میان ایران و آلمان تشکیل می‌شود تا از این طریق ناوگان هوایی و ریلی کشور نوسازی شود.

آن طور که وزیر راه اعلام کرده مذاکرات برای ایجاد سیستم لیزینگ هواپیما و قطار با وزیر حمل و نقل آلمان انجام شده و پس از ایجاد این مجموعه لیزینگ، بخش خصوصی باید وارد مذاکره با شرکت‌های لیزینگ کننده آلمانی شود.

این در حالی است که بحث لیزینگ هواپیما در ناوگان هوایی کشور موضوع جدیدی نیست و هواپیماهای لیزینگی اوکراینی و اماراتی در کشور پرواز می‌کنند. اما بسیاری از کارشناسان هواپیمایی معتقدند خرید هواپیما از طریق لیزینگ، هزینه‌های ایرلاین‌ها را افزایش می‌دهد.

مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز با تائید این موضوع اعلام می‌کند که خرید هواپیما به صورت لیزینگ در دنیا روشی معمول است، اما با توجه به اینکه در لیزینگ به علت نداشتن امکانات فنی، خلبان و مهماندار، شرکت بهره‌بردار همه امکانات مذکور را ارائه می‌دهد، بنابراین هر ساعت پرواز با هواپیمای لیزینگی گران‌تر از سایر پروازها برای ایرلاین خواهد بود.

با این که اجاره به شرط تملیک هواپیما می‌تواند هزینه‌ها را برای ایرلاین‌ها افزایش داده و در نتیجه نرخ بلیت در سبد هزینه‌ای مسافران هوایی بالا برود اما به نظر می‌رسد در شرایطی که از 260 فروند هواپیمای موجود در ناوگان 100 فروند آن زمین‌گیر است، اجاره و لیزینگ هم می تواند گزینه مناسبی باشد.

از سوی دیگر اکنون سن ناوگان هوایی ایران بالاست و بر اساس برآوردها تا سال 1404 باید 551 فروند هواپیما در ناوگان هوایی کشور فعال باشد که این خود نشان از ضرورت ورود هواپیماهای جدید به خط هوایی دارد.

اما رئیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران با تاکید بر اینکه اجاره به شرط تملیک هواپیما در شرایط فعلی کشور و نبود منابع مالی بهترین راهکار برای تامین نیاز ناوگان هوایی کشور محسوب می‌شود، به خبرنگار آنا گفت: البته لیزینگ هواپیما مشروط بر این است که تمامی ابعاد این موضوع از سوی مسئولان دیده شود.

امیر سالاری افزود: اکنون مجموعه‌های خارجی بسیاری هستند که برای فعال کردن بحث لیزینگ هواپیما با ایران تمایل دارند اما نکته مهم این است که شرکت‌های داخلی بتوانند گارانتی و بیمه‌های لازم را فراهم کنند.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه هنوز برخی تفاهمات پس از برجام جنبه عملیاتی نگرفته‌اند، این امر ضریب ریسک مالی سرمایه‌گذارانی را که می خواهند هواپیماها را در اختیار مجموعه داخلی قرار دهند، افزایش می‌دهد.

سالاری نپیوستن ایران به معاهده کیپ‌تاون را نیز از دیگر موضوعاتی عنوان کرد که شرکت‌های خارجی را برای لیزینگ هواپیما به ایران دچار تعلل می‌کند.

معاهده کیپ تاون یک معاهده بین‌المللی در مورد دارایی‌های متحرک نظیر هواپیماست که اکنون اغلب کشورهای اتحادیه اروپا در آن عضویت دارند و بسیاری از توافقات خرید و فروش هواپیما در دل آن انجام می‌شود. این کنوانسیون اکنون در سه حوزه تجهیزات هوانوردی، تجهیزات ریلی و دارایی‌های فضایی فعال است و یکی از اصلی‌ترین کنوانسیون‌های هوایی فعال در جهان به حساب می‌آید.

اصلی‌ترین هدف از تاسیس و تشکیل این گروه بین‌المللی تضمین روابط میان فروشنده (فاینانس‌دهنده یا لیزینگ‌کننده) و خریدار است و در قالب این کنوانسیون حتی اگر دو سرمایه‌گذار بخش خصوصی توافقی را در حوزه هوانوردی به امضاء برسانند، دو دولت نیز به عنوان امضاکننده این تعهد شرایط را برای اجرای تمام تعهدات فراهم می‌آورند که همین امر موجب شده تا بسیاری از شرکت‌های فعال در عرصه هوایی شرط اصلی ورود خود به این عرصه را امضای کنوانسیون کیپ تاون از سوی کشور میزبان قرار دهند. به عبارت دیگر این معاهده ضمانتی برای بازگشت سرمایه فروشندگان هواپیما محسوب می‌شود و از این رو کشورهای طرف معامله برای لیزینگ، به عضویت طرف مقابل خود در این معاهده، توجه ویژه‌ای دارند.

رئیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران بیان کرد: اگر دولت به این موضوعات ورود کرده و مسایل این چنینی را حل و فصل کند و ریسک سرمایه‌گذاران را در این حوزه کاهش دهد یقینا شرایط برای لیزینگ هواپیما تسهیل می‌شود.

سالاری با بیان اینکه ایران طی دهه گذشته به علت شرایط تحریم‌ها نتوانست به این معاهده بین‌المللی بپیوندد، ابراز کرد: البته اگر ایران به این معاهده ملحق می‌شد شاید بسیاری از هواپیماهایمان زمین‌گیر می‌شدند.

وی تاکید کرد: شرایط هواپیماهای فعلی هم مشخص نیست و شاید اگر اکنون هم به این معاهده بپیوندیم بر اساس قوانین آن، تعدادی از هواپیماهایمان زمین‌گیر شوند.

سالاری درباره افزایش هزینه‌های ایرلاین‌ها با در اختیار گرفتن هواپیما از طریق لیزینگ گفت: سرمایه‌گذار انتظار دارد سرمایه‌اش در قالب لیزینگ برگشت داده شود اما یقینا قیمت‌ها را آنقدر بالا نمی‌برد تا شرکت‌ها دچار مشکل شوند.

به گفته این فعال صنعت هوایی کشور، اکنون اکثر شرکت‌های هواپیمایی داخلی قدرت خرید هواپیما را ندارند و به جهت فشارهای مالی از لیزینگ هواپیما یعنی اجاره به شرط تملیک استقبال می‌کنند.

رئیس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی ایران خاطر نشان کرد: اگر ایرلاین‌ها قدرت مالی کافی برای خرید هواپیما را داشتند، نگرانی‌ها برای افزایش هزینه‌ شرکت‌های هواپیمایی می‌توانست امری قابل توجه باشد اما در شرایط کنونی لیزینگ بهترین گزینه پیش روی ایرلاین‌ها است.