میان‌رشتگی منجر به تکمیل علوم مختلف می‌شود

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از ستاد خبری برنامه گفت‌وگوی فرهنگی، غلامرضا غفاری، عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: «میان رشتگی داشتن یک دیدگاه کلی نسبت به واقعیت‌هایی است که ما با آن رو‌به‌رو هستیم».

غفاری افزود: «وقتی با واقعیت‌های مختلفی روبه‌رو می‌شویم، مقدمه‌ای برای رسیدن به علم تخصصی است. ما این علوم را کنار نمی‌زنیم و از همه آنها بهره می‌بریم و هیچ کدام نمی‌توانند ادعا کنند کلیت جهان اجتماعی را معنا می‌کنند. امروزه معارف دیگری در کنار بحث‌های تخصصی وجود دارد که باید به آن وارد شد».

وی ادامه داد: «اگر موفق شویم به درستی از دستاوردهای تخصص‌های دیگر استفاده کنیم، احاطه بیش‌تری نسبت به واقعیت پیدا می‌کنیم. رشته‌ها بر اساس نیاز به تدریج ایجاد شدند و دو زمینه مهم به آن کمک کردند؛ یکی آن که نمی‌توانیم شرایط زمانه را در راه میان رشتگی نادیده بگیریم. دوم اینکه نباید ویژگی‌های انتقادی موجود در عرصه‌های مختلف را نادیده بگیریم. چون زمینه رشد در عرصه‌های مختلف را فراهم می‌کند. میان‌رشتگی به طور پیوسته خود را نقد می‌کند و خط پایانی برای آن نیست».

غفاری در خصوص چالش‌های میان رشتگی بیان کرد: «چالش‌های میان‌رشتگی مربوط به عرصه آموزشی و پژوهشی می‌شود. در عرصه آموزش عالی اقتضائات حاکم بر سنت آموزش، با پارادایم جدید همخوانی ندارد و باید بازنگری صورت گیرد».

در ادامه عباس اسدی، عضو هیأت علمی علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، در پاسخ به این پرسش که آیا ضرورت میان رشتگی به این دلیل است که می‌خواهد مباحثی مانند حکیم بودن و جامع‌الاطراف بودن در گذشته را مطرح کند، عنوان کرد: «یکی از عوامل طرح مبحث میان‌رشتگی نیاز رشته‌ها به یکدیگر است. تخصص‌گرایی باعث شده است رشته‌های مختلف به یکدیگر احتیاج پیدا کنند و زمان آن گذشته که رشته‌ای ادعای جامعیت داشته باشد و امروز به دلیل تخصص‌گرایی ناچاریم به سوی میان رشتگی برویم. میان‌رشتگی باعث تکمیل علوم دیگر می‌شود و از ظرفیت‌های یکدیگر برای رساندن منظور خود استفاده می‌کند».

عضو هیأت علمی علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی درباره عوامل موثر در ایجاد میان رشتگی توضیح داد: «چند عامل باعث ایجاد میان‌رشتگی شد که یکی گسترش رشته‌ها و دانش بشری در حوزه‌های مختلف بود؛ دیگر عوامل نیز گسترش ابزارهای نشر دانش، افزایش متقاضی و دانشجویان در این رشته‌ها و جهانی شدن است. به دلیل وجود جامعه چند وجهی میان رشتگی ابعاد مختلفی به دانش‌ها می‌دهد و اگر بتوانیم آنها در کنار یکدیگر قرار دهیم، می‌توانند لازم و ملزوم یکدیگر باشند».

در ادامه این مباحث مالک شجاعی، عضو شورای تحول علوم انسانی، در پاسخ به این پرسش که درباره میان‌رشتگی در شورای تحول علوم انسانی چه مباحثی مطرح شده است، گفت: «میان رشتگی در کشور ما یکی از سیاست‌هایی بود که وزارت علوم طی سال‌های 80 تا 88 به صورت جدی دنبال کرد و حتی طرحی به نام توسعه میان رشتگی مطرح شد».

شجاعی با اشاره به وضعیت انسان معاصر اظهار کرد: «وضعیت انسان معاصر به صورت میان بودگی است و میان رشتگی یکی از شاخه‌هایی است که وضعیت انسان معاصر را نشان می‌دهد. انسان معاصر در میان تمدن‌ها، فرهنگ و زبان‌هاست. امروز باید به موضوعات از زاویه‌های گوناگون نگاه شود. اگر نگاه تاریخی به میان رشتگی داشته باشیم، مبنای آن در یونان باستان است و تمام دیدگاه‌های آن در کشورهای کهن از جمله ایران (فارابی، ابوریحان، خیام) وجود داشته است».

گفتنی است که برنامه «گفت‌وگوی فرهنگی» از شنبه تا چهارشنبه ساعت 20:00 روی آنتن شبکه رادیویی گفت‌و‌گو می‌رود و علاقه‌مندان می‌توانند برای دسترسی به فایل صوتی به سایت شبکه مراجعه کنند.