15 اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 15 اردیبهشت برابر 4 می را ورق می‌زنیم.

***

آنا آناستازی

۴ می ۲۰۰۱ میلادی برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ خورشیدی، آنه آناستازی، روان‌شناس آمریکایی درگذشت. آناستازی به‌دلیل توسعه پیشگامانه روان‌سنجی، اندازه‌گیری و درک ویژگی‌های روان‌شناختی معروف است. کار اصلی او، تست روانشناختی معروف به گورو آزمون در سال ۱۹۵۴ است. در این تست، او توجه خودش را به روش‌هایی جلب کرد که نشان می‌داد رشد صفات فردی متاثر از آموزش و وراثت است. او بررسی کرد که چگونه متغیرهای اندازه‌گیری این ویژگی‌ها تفاوت‌ها در آموزش، فرهنگ و زبان را شامل می‌شود. سال ۱۹۷۲، آناستازی اولین زنی بود که در نیم‌قرن دوم قرن بیستم به‌عنوان رئیس انجمن روانشناسی آمریکا انتخاب شد. برای دستاوردهایش، او مدال ملی علم آمریکا را در سال ۱۹۸۷دریافت کرد.

نتی ماریا استیونز

۴ می ۱۹۱۲ میلادی برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۲۹۱ خورشیدی، نتی ماریا استیونز، ژنتیک‌دان و نسل‌شناس آمریکایی درگذشت. استیونز در سال آغاز جنگ داخلی متولد شد اما باوجود شرایط سخت و فرصت‌های تحصیلی محدود زنان، یکی از اولین زنان آمریکایی بود که به‌دلیل مشارکت در تحقیقات علمی به شهرت رسید. در مقام یک زیست‌شناس سلولی و متخصص ژنتیک، سهم بزرگ او در علم به عنوان یکی از اولین دانشمندانی بود که دریافت جنسیت با تفاوت واحد بین دو گروه اسپرم که با یا بدون وجود یک کروموزوم ایکس هستند تعیین می‌شود. به‌عبارتی دیگر، او به‌همراه ادموند بیچر ویلسون، جانورشناس و ژنتیک‌دان آمریکایی، نخستین دانشمندانی در تاریخ بودند که اساس کروموزومی جنسیت را توصیف کردند.

جوزف کارپو

۴ می ۱۷۶۴ میلادی برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۱۴۳ خورشیدی، جوزف کنستانتین کارپو جراح و آناتومیست انگلیسی به‌دنیا آمد. کارپو کسی است که نخستین‌بار از روشی کهن که در هند استفاده می‌شد شیوه مدرن جراحی ترمیمی بینی را معرفی کرد. او در این روش، بینی را با پوستی که از روی پیشانی فرد برداشته بود بازسازی کرد. کارپو ابتدا این عمل را روی چند جسد تمرین کرد. سپس در ۲۳ اکتبر ۱۸۱۶ در بیمارستان دوک یورک در چلسی انگلستان، یک افسر ارتش بریتانیا را که بینی‌اش را به دلیل اثرات سمی درمان‌های جیوه برای کبدش از دست داده بود اما استخوان‌های بینی‌اش کامل بود عمل کرد. او عمل دیگری را روی مردی انجام داد که بینی و گونه‌اش با شمشیر مثله شده بود. این دو عمل موفقیت‌آمیز اولین جراحی پلاستیک مدرن را نشان می‌دهد. کارپو نتایج این شیوه جراحی را در سال ۱۸۱۶ منتشر کرد. اما این تکنیک از زمان‌های قدیم در هند انجام می شد، همچنین گاسپاره تالیاکوتزی، جراح ونیزی، در سال ۱۵۹۸ توضیح داده بود که چگونه می‌توان پوست جایگزین بینی را از پوست شانه یا بازو پیوند زد، اما این روش پس‌از تالیاکوتزی در ایتالیا ماندگار نماند.

اولین قاطر همانندسازی‌شده

۴ می ۲۰۰۳ میلادی برابر با ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۲ خورشیدی، اولین کرّه قاطر همانندسازی‌شده دنیا به نام آیداهو جم در دانشگاه آیداهو در ایالت یوتاه آمریکا به دنیا آمد. پژوهشگران بااستفاده از سلول جنین قاطر و تخمک اسب، این قاطر را همانندسازی کردند. قاطرها تقریباً همیشه عقیم هستند زیرا الاغ‌ها ۶۲ کروموزوم و اسب‌ها ۶۴ کروموزوم دارند و قاطرها درنهایت ۶۳ کروموزوم دارند. تولیدمثل سرده‌ اسب‌ها ازجمله گونه‌های اسب، الاغ و قاطر در آزمایشگاه و بااستفاده از لقاح مصنوعی و همانندسازی بسیار دشوار است و به‌همین‌علت، میزان موفقیت این همانندسازی بسیار پایین بود. اما سرانجام پس‌از ۳۰۷ بار تلاش، ۲۱ حاملگی و سه بارداری تا آخرین مراحل، سرانجام آیداهو جم اولین کرّه‌ای بود که به‌دنیا آمد.