یک تیر و چند نشان با پرورش حلزون کُلاژن‌ساز

خبرگزاری علم و فناوری آنا- هاشم پورزاهد؛ یکی از خصوصیات منحصربه‌فرد حلزون‌ها، ترشحاتی است که تولید می‌کنند. این ترشحات شامل ماده‌ای ژلاتینی و لزج هستند که به پوست انسان خواص جوان‌کنندگی و شادابی می‌بخشند. ماده ژلاتینی و لزج که در ترشحات حلزون‌ها وجود دارد، شامل موادی مانند هیالورونیک اسید، کُلاژن و آنتی‌اکسیدان‌هاست. این ترشحات قابلیت نگهداری رطوبت را دارند و باعث افزایش انعطاف‌پذیری و لطافت پوست می‌شوند و می‌توانند به کاهش خطوط و چین و چروک‌های پوست کمک کنند. کلاژن موجود در این ترشح یک پروتئین است و باعث حمایت و استحکام پوست می‌شود.

کلاژن می‌تواند به بهبود ظاهر پوست و کاهش خطوط و چین‌وچروک‌ها هم کمک کند. علاوه بر این، فواید، کلاژن حلزون حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها نیز هست. آنتی‌اکسیدان‌ها موادی هستند که در مقابله با آسیب‌های اکسیداتیو و آزاد رادیکال‌ها مؤثر هستند. این مواد می‌توانند به پوست کمک کنند تا از آسیب‌های ناشی از آلودگی، آفتاب، استرس و سایر عوامل محیطی محافظت کنند.

بهنام خانی‌زاده عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل و معاون امور مدارس این دانشگاه به عنوان مجری «طرح پرورش حلزون آچاتینا و بهره‌برداری در مدارس و صنعت» در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا بیان کرد: در کارکردن با دانش آموزان و مواجهه با دغدغه‌های آنها یک سری طرح‌های مناسب این قشر به ذهن انسان خطور می‌کند.

وی توضیح داد: در معاونت امور مدارس اردبیل تلاش‌های بسیاری برای مهارت آموزی دانش آموزان صورت گرفته است تا علاوه بر کسب مهارت‌های مورد نیاز، مراحل مختلف کسب و کار را نیز آموزش ببینند. طرح پرورش حلزون آچاتینای آفریقایی در همین راستا و به دو دلیل صورت گرفته است. یکی از دلایل، سالم‌سازی اوقات فراغت دانش آموزان است. 

خانی‌زاده با بیان اینکه معمولاً دانش‌آموزان با توجه به سن و سال خود علاقه‌مند به داشتن حیوانات خانگی هستند، ادامه داد: اگر این نیاز به خوبی هدایت نشود، ممکن است به سمت نگهداری از حیواناتی بروند که هم در مذهب و جامعه چندان پسندیده نیستند و هم ممکن است باعث بروز بیماری و عادات نامناسب شوند؛ اما حلزون یک حیوان نجیب و آرام است که ناقل بیماری نیست و هزینه نگهداری چندانی نیز ندارد. همین عوامل باعث شده است تاکنون بیش از ۵۰ نفر از اولیا و دانش آموزان به ما مراجعه کرده و به پرورش و نگهداری از این حلزون‌ها اقدام کنند.

این پژوهشگر درباره دلیل دوم خود برای اجرای این طرح گفت: موضوع دیگر تولید ماده‌ای است که توسط این حلزون صورت می‌گیرد. کُلاژن تولیدی توسط حلزون آچاتینای آفریقایی ازجمله پروتئین‌های مورد نیاز انسان است و به جوان‌سازی و ترمیم پوست، مو و ناخن کمک کرده و مانع پیری زودرس پوست می‌شود. در مقالات مختلف به خواصی مثل درمان آفتاب‌سوختگی، کاهش خطوط اخم و خطوط لبخند، کاهش کبودی اطراف چشم، بهبود جای زخم‌ها و بخیه‌ها، شفاف‌سازی پوست‌های کدر، لایه‌برداری و ازبین‌بردن سلول‌های مرده پوست، ازبین‌بردن لک‌ها و کک‌ومک اشاره شده است.

وی تشریح کرد: این کلاژن هم به صورت مستقیم و هم به صورت فرآوری شده به شکل کرم یا کپسول خوراکی می‌تواند تولید و استفاده شود. حلزون تراپی نیز در سالن‌های زیبایی رواج یافته و در این روش حلزون به صورت مستقیم روی پوست قرار داده می‌شود و این حیوان ضمن حرکت روی پوست هم آن را ماساژ می‌دهد و هم کلاژن تولیدی را روی پوست باقی می‌گذارد.

عضو هیئت علمی گروه شیمی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل با بیان اینکه مراحل اولیه اخذ مجوز برای تولید کرم کلاژن با نام دانشگاه آزاد اسلامی و مدارس سما انجام شده است، گفت: مراحل مختلف تولید را به خوبی طی کرده ایم و اکنون در مرحله تهیه دستگاه استخراج کننده کلاژن هستیم و در صورت تکمیل این مرحله، کلاژن تولیدی به صورت مایع و جامد در دسترس خواهد بود و طبق ضوابط موجود و رعایت استاندارد‌ها و دستورالعمل‌ها قابل ارائه به بازار خواهد شد.

خانی‌زاده درباره نحوه مصرف و بازار مصرف این محصول گفت: کلاژن در صنایع دارویی، شیمیایی و خوراکی قابل استفاده است و می‌تواند جایگزین بسیار خوبی برای مواد شیمیایی باشد که برای زیباسازی و جوانسازی به صورت و پوست تزریق می‌شود. میزان مصرف مواد آرایشی و بهداشتی در زمینه ترمیم، جوانسازی و زیباسازی پوست نشان می‌دهد که این محصول بازار مصرف خوبی دارد. با معرفی فوائد و خواص این محصول می‌توان برای آن بازارسازی نیز انجام داد.

مجری طرح پرورش حلزون آچاتینا و بهره‌برداری در مدارس و صنعت درباره نحوه فعالیت خود گفت: از دی ۱۴۰۲ با ۳۳ حلزون مولد از نژاد آچاتینای آفریقایی و با سرمایه‌گذاری حدود ۸۰ میلیون ریال کار را آغاز کرده‌ایم و اکنون حدود ۶۰۰۰ حلزون با اندازه‌ها و سنین مختلف در مزرعه موجود است.

وی عوامل مؤثر در تولید و پرورش این نوع حلزون را خاک، محیط با رطوبت بالای ۹۰ درصد، دما و اکسیژن استاندارد، مواد غذایی سالم و بدون سم، شست‌وشوی مرتب حلزون‌ها و بهداشت محیط برشمرد و گفت: تولید کلاژن از حلزون تکنولوژی خاصی لازم ندارد؛ اما با توجه به وقت‌گیر بودن آن، مستلزم مداومت و پشت کار است و روزانه بیش از دو ساعت برای این امور باید صرف شود.

خانی‌زاده درباره ادامه مراحل این طرح گفت: در سال «جهش تولید با مشارکت مردم» به دنبال این هستیم تا با گسترش تولید در حد توان اشتغال ایجاد کرده و یک محصول باکیفیت قابل قبول و قیمت مناسب به دست مصرف کننده برسانیم. بر همین اساس کلاژن گیری به شکل مایع در یک ماه آینده به صورت رسمی آغاز خواهد شد و تولید سایر اشکال کلاژن نیز در فاز‌های بعدی صورت خواهد پذیرفت.

وی با بیان اینکه دانشگاه تاکنون همه موارد مورد تقاضا ازجمله مکان و مشاوره علمی را اجابت کرده است، گفت: با توجه به طیف کاربرد وسیع و سهولت نسبی تولید به دنبال این هستیم که این طرح را در سطح جامعه گسترش دهیم؛ بنابراین همزمان با تولید، آموزش برای علاقه‌مندان به صورت تخصصی و عملی را انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم مواد اولیه مورد نیاز برای پرورش و نگهداری حلزون را نیز به صورت کامل تهیه کرده و در اختیار دانش آموزان، دانشجویان، اساتید، اولیا و همه افراد علاقه‌مند قرار دهیم. بنا داریم با همکاری اداره توانمندسازی دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل دوره آموزش تولید و پرورش این حلزون را نیز برگزار کنیم.

معاون امور مدارس دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل گفت: این طرح در دانشکده مهارت و کارآفرینی در حال اجراست و علاقه‌مندان می‌توانند در طول ایام هفته و با هماهنگی قبلی به این مرکز مراجعه کرده و علاوه بر بازدید، اطلاعات لازم را کسب کنند.

وی با بیان اینکه سال‌هاست مقام معظم رهبری به بحث تولید تأکید می‌کنند، افزود: امسال با عنوان سال جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده است؛ بنابراین به شکل علمی و عملی دست به کار شده و بر همین اساس بیش از پیش بر مهارت آموزی در مدارس سما تأکید کرده و علاوه بر پروش حلزون، ایجاد گلخانه، پروش گل و تولید جلبک در این مدارس را در دستور کار قرار داده ایم.